محمد پورعسکری/ کارشناس ارشد جامعه شناسی:
ابتدا لازم میدانم تعریف مختصری از سازمانهای مردم نهاد یا سمن و یا «ngo» ارائه کنم: به انواع گوناگون مجموعهها و در کلیترین معنا به تشکلهایی میگویند که توسط اشخاص حقیقی تشکیل و مستقیما بخشی از ساختار دولت محسوب نمیشوند، ولی نقش بسیار مهمی بین مردم، حاکمیت و جامعه ایفا میکنند.
سازمانهای مردم نهاد در دنیای مدرن کارکردهای بسیاری را بر عهده گرفتهاند به طوری که به بخشی غیر قابل چشم پوشی از جامعه و سیاست تبدیل شدهاند. برخی از این سازمانها حتی توانستهاند به طور ثابت بازوهای اجرایی و حتی نظارتی بر برخی نهادهای دولتی باشند. به عبارت دیگر این سازمانها مسوولیت کمک به مردم و دولتهای پلورال و کثرت گرا را دارند.
به طور جد باید گفت: در دولتهایی که نسبت به مردم خود احساس وظیفه کرده و رابطه مردم و دولت نزدیک است، کارکرد سمنها نیز اساسا متفاوت میشود و سمنها نقش و کارکرد خود را پیدا میکنند. با این وجود اما مهم ترین ویژگیهای این سازمانها را میتوان در غیر حکومتی بودن، داوطلبانه بودن، غیرانتفاعی بودن و علی الخصوص غیر سیاسی بودن خلاصه نمود.
باید بدانیم که همه ی این جریانها و تشکلهای خودجوش، ضمن استقلال، نیاز به تقویت و جدیت در امر تسریع ثبت از سوی نهادهای مسوول و دولتی را دارند و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز در اصول و فصول مختلف به مشارکت مردم در امور تصریح دارد.
مهمترین کارکردهای سازمانهای مردم نهاد جوان عبارتند از: تربیت مدیر و کارشناس برای آینده کشور، کم کردن شکاف بین جامعه و دولت، اولویت بندی تقاضاهای اجتماعی، مشاوره به دولت، نقد عملکرد دولت، تاثیرگذاری فعالیتهای سازمان های مردم نهاد بر نهادهای دولتی، ارتقای سطح فرهنگ مشارکت عمومی، افزایش آگاهیهای اجتماعی مردم، ایجاد همگرایی بین اقوام مختلف، تمرین دموکراسی، ایجاد هماهنگی و انسجام اجتماعی و کاهش خشونت اجتماعی، تبادل فرهنگ و… .
به طور مثال در حوزه ورزش و جوانان استان کرمان، موسسه کلبه آسمانی گامهای استواری در امور مربوط به ترویج فرهنگ ازدواج برداشتهاست؛ همچنین انجمن دانشوران جوان، موسسات همتای مهر، روشنگران راه زندگی، آرمانشهرسازان بوتیا و انجمن حامیان محیط سبز و… در حیطه وظایف مشخص شده دست به اقدامات و خدمات مناسبی در جهت آسیب های اجتماعی زده است و نمونههای فراوان دیگری که در مباحث محیط زیست، عمران و آبادانی، اعتقادی مذهبی استان و… ورود کردهاند.
لذا با توجه به موارد پیش گفته، سمنها برای تاسیس و بقای خود باید هدف گذاری دقیق و درستی انجام دهند تا ضمن در جا نزدن و سردرگم نبودن، در آنجایی که دیگر ساختارها و نهادهای حکومتی و دولتی نیز نمیتوانند به وظایف خود به درستی عمل کنند، آن ها وارد عمل شده و نیازهای جامعه را پوشش دهند.