تاثیر رنگ ها بر سلامت روان

سلامت تاریخ انتشار: 01/05/19 بدون نظر   388 بازدید

اندازه فونت    
تاثیر رنگ ها بر سلامت روان

کرمان سلامت/محمد پورعسکری: امروزه به کارگیری رنگ نه تنها در آموزش بلکه در درمان نقش فراوانی داشته است. مثلا رنگ محیط مدرسه و تنوع رنگ ها در کتب آموزشی از جمله موارد فراوانی است که مورد توجه متخصصین امر آموزش قرار گرفته است . رنگ به عنوان یکی از اصلی ترین جنبه های ارتباط بصری بر روی افراد جامعه به تناسب سن ، تحصیلات ، شرایط اجتماعی ، دیدگاه ها و … تاثیرات متفاوتی می گذارد و ادراک افراد از رنگی خاص تابع متغیرهای گوناگون است . روانشناسان رنگ ها را محرک و عامل هیجان در افراد می دانند . به گونه ای که می توان با کاربرد مناسب در اشخاص هیجانی ایجاد آرامش و در افراد کم تحرک و بی انگیزه ایجاد انگیزه نمود.

خاصیت روانی و تاثیر درونی رنگ ها موجب شده است که در امور متعددی ، این خاصیت مورد استفاده قرار گیرد . مثل تجارت و فروش محصولات و تولیدات مختلف ، تبلیغات ، پوشاک ، فضا سازی محیط های مختلف اعم از اداری و حتی مهندسی یا کارگری و … و بالاخره تعلیم وتربیت .

در علم تجارت و تولید مواد مختلف و بسته بندی آنها سعی می شود از خاصیت روانی رنگ ها به بهترین نحو استفاده شود . در تعلیم و تربیت نیز بدیهی است دیوارهای به رنگ آبی روشن یا زرد مایل به سبز یک کلاس به مراتب بهتر از کلاسی است که دارای دیوارهای با رنگ خاکستری است یا کتابی با تصاویر رنگی بهتر از کتابی با تصاویر سیاه و سفید است.

علاوه بر این رنگ ها نقش مهمی در زندگی عاطفی و معنوی ما بازی می کند. رنگ های پر زرق و برق ما را آشفته می سازند و رنگ های ملایم و هماهنگ برایمان خوشایندند .

بلندترین طول موج قابل دیدن در آدمی از احساس رنگ قرمز پدید می آید. به همین دلیل است که در چراغ راهنمایی و اداره آتش نشانی از رنگ قرمز استفاده می شود . انسان توانایی دیدن رنگ های بعد از بنفش ( ماورای بنفش ) و بیش از قرمز را ندارد. بدن از طریق رنگ های مختلف شروع به دریافت انرژی های مختلفی می کند که هر یک مورد نیاز جسم و روح انسان است . تحقیقات وسیع علمی نشان داده است که سلامتی فکر و ذهن و رفتار و نیز کارآیی مفید انسان بستگی فراوانی به تعادل رنگ های جذب شده توسط بدن دارد.

توانایی های رنگ در عرصه های مختلف اجتماع به قرار زیر است :

۱- در رفع و کاهش افسردگی و تقلیل درد بیماران در بیمارستان ها و آسایشگاه ها

۲- برای کاهش خشونت و جنایت در اجتماع

۳- انتقال مؤثر و سریع پیام مخصوصا در علایم راهنمایی و رانندگی

۴- تسهیل و سرعت بخشیدن به یادگیری در همه عرصه های علمی و هنری

۵- ایجاد تمایز و برجستگی

۶- جلوگیری از یکنواختی و کسالت در فضاهای شهری

۷- رفع نقص و کمبود یا عدم مطابقت در کارخانجات و صنایع

۸-القای ناخودآگاه نظم در اذهان بشری

۹- تزریق آرامش و در مجموع پاسخگویی به نیازهای ناخودآگاه روحی و روانی انسان.

رنگ درمانی

کاربرد رنگ به منظور معالجه بیماری ها یکی از قدیمی ترین و ابتدایی ترین اشکال درمانی است. به طوری که تحقیقات یکی از پژوهشگران معاصر نشان داده که امواج قابل رؤیت چگونه فرد را تحت تاثیر قرار می دهند . به طور مثال وی کشف کرد که نور آبی باعث کاهش فشار خون ، کاهش حملات آسم و کمک به رفع بی خوابی و ایجاد یک حالت آرامش و ثبات در فرد می شود.

رنگ ها و ویژگی های آنها

۱- رنگ آبی : آزمایش های علمی ثابت کرده است که اشعه آبی موجب افزایش فعالیت های حیاتی سلولها می شود. این مسئله درست بر خلاف نور قرمز است . تماس مداوم با این رنگ ایجاد خستگی و آثار سوء دیگر نمی کند . این رنگ حرارت اضافی بدن را کاهش می دهد و برای بیماران تب دار ، کم خواب ، عصبی و وسواسی بسیار مفید است . نوعی حالت سرد کنندگی دارد و نبض و تنفس را متعادل می کند و لذا می تواند در محیط کار و زندگی مورد استفاده مطلوب قرار گیرد .

۲-رنگ قرمز : رنگی تهییج کننده است . افراد عصبی نباید در معرض این رنگ قرار گیرند. زیرا موجب تشدید ناراحتی شان خواهد شد. این رنگ برای مدت کوتاهی خوشایند است و پس از این مدت آزار دهنده و باعث خستگی روانی می شود و نگاه طولانی به آن موجب سردرد است و اعصاب و خون را تحریک می کند. همچنین برای تلاش و کوشش و تحریک اشتها و کسب انرژی مناسب است .

۳- رنگ زرد : بر خلاف تصور ، از جهت مسائل تربیتی و استفاده از آن در اماکن آموزشی و پرورشی حائز اهمیت فراوان است . نوعی حالت تحریک کننده ذهنی و هوشی دارد که به شدت موجب تقویت فکر انسان می شود. به عقیده صاحب نظران رنگ زرد مایل به سبز باعث تحریک جهش فکری و افزایش هوش افراد می شود.

۴- رنگ سبز : رنگ سبز آرام بخش ترین رنگ هاست . نشاط بخش و دافع خستگی است. فشار خون را کاهش می دهد. برای جلوگیری از تهوع مفید است . نقش اصلی رنگ سبز کمک به از بین بردن مشکلات مهم روانی و یا احساسی است.

۵- رنگ نارنجی : این رنگ خاصیت جذب و هیجان فراوانی دارد. اثر آن بر گوارش اثبات شده است. نبض را به آرامی زیاد می کند ولی بر فشار خون اثری ندارد این رنگ در محیط باعث تحریک چشم ، اشتهای بیشتر و هضم مناسب می شود. خاصیت نیروبخشی این رنگ باعث شده که دکتر « مک نوتون » این رنگ را ضد خستگی نامگذاری کند.

۶- رنگ بنفش: به سبب خاصیت دو جانبه خود (که از آبی و قرمز دست می آید) خواب آور است و موجب کاهش بیداری در افراد مبتلا به کم خوابی می شود . استفاده از این رنگ به طور وسیع برای مراکز آموزشی توصیه نمی شود زیرا موجب رکود و نبود جنبش فکری و ذهنی افراد می شود.

۷- رنگ های سیاه و سفید: این رنگ ها رنگ های حسی و بی زبان نیز می نامند. رنگ سفید معرف سکوت و سیاه رنگی ساکن و ساکت است و با عدم ایجاد هر گونه تحریک روانی و جسمانی باعث کاهش سایر فعالیت ها و ترس و اختفا و ابهام .

۸- خاکستری : حاصر ترکیب رنگ سیاه و سفید است و رنگی موزون و بی تفاوت است . « اوالد هرینگ » فیزیولوژیست مشهور گفته است چشم و اعصاب همیشه تمایل بیشتری به رنگ خاکستری دارند.

« گوته » در رساله رنگ ها اثبات می کند که هر رنگ تاثیر خاصی دارد و هر کدام حال و هوای روانی خاصی را پدید می آورند . کیفیت احساسی رنگ از آنجا که با ادراک انسان ها مرتبط است ، کمتر به فرهنگ و تمدن قوم یا گروهی خاص ارتباط پیدا می کند . این کیفیت تا حدی در میان همه انسان ها مشترک است و قدری هم به خصوصیات انفرادی بستگی دارد .

کاربرد رنگ در ایجاد نظم فکری و بصری :

یکی از مهمترین عوامل ایجاد هیجان های منفی یا خشونت ، عدم تعادل و هماهنگی است. تعادل و هماهنگی منجر به نظم فکری و بصر می شود و عدم تعادل لطمه جبران ناپذیری بر آرامش روح فرد و به دنبال آن جامعه خواهد زد. در این مورد باید گفت رنگ های خوشایند برای چشم ، رنگ های منظم هستند . بی نظمی انسان را رنج می دهد. رنگ های آشفته روان را دچار انقباض و آشفتگی می کند.

رنگ در مذهب

یکی از بارزترین نمونه های نمادین رنگ ، کاربرد آن در کتب مقدس است. قرآن آشکارا مفاهیم عرفانی ، ماورایی و بهشت و جهنم را در قالب رنگ ها به انسان می شناساند .

برای مثال رنگ سبز در قرآن یک رنگ برجسته و درختان است . گاه سبز را نشانه جوانی و رشد و نمو می داند ( حج /۶۳) و در جایی سفیدی و سیاهی نماد شب و روز و نیز نماد خوشبختی و تیره بختی است . ( بقره /۱۸۷ ) . در جایی رنگ زرد نشانه شادی روح انسان است. ( بقره /۶۹ )

در « حلیه المتقین » آمده بهترین رنگ ها در جامعه ، سفید است : از حضرت رسول نقل شده است: بپوشید حله سپید که آن نیکوترین و پاکیزه ترین رنگ ها ست. » لباس سفید موجب می شود که انسان آن گونه که هست جلوه گر شود و از طرفی نوعی اثر مفرح ، دلگشا و روحانی دارد. همچنین حضرت امام محمد باقر (ع) می فرماید: « سفید از همه رنگ ها نزد خدا محبوبتر است. »

همچنین در حدیثی از امام صادق (ع) لباس سیاه لباس اهل جهنم معرفی شده است.

بنابراین ، می توان نتیجه گرفت که استفاده و تاثیرپذیری بیش از حد و نادرست و نابجا و عدم رعایت تعادل در استفاده از رنگ ها توسط خود شخص و یا ارائه نادرست رنگ ها توسط برنامه ریزان آموزشی ، اجتماعی و شهری مانند سایر محرک ها می تواند اثرات نا مطلوبی را بر روان و متعاقب آن بر جسم افراد وارد کند. درست همان گونه که استفاده مناسب ، متعادل ، بجا و علمی و منطقی از این پدیده می تواند اثرات مثبت و سازنده خود را آشکار نماید.

لازم است که برنامه ریزان کلان اجتماعی ، شهری ، آموزشی و فرهنگی با استفاده از آموزه های ، تجارب دانشمندان و صاحبنظران در برنامه ریزی های خود به منظور نتیجه گیری بهتر و سریع تر به توانایی های این عنصر نیز توجه کنند

. خصوصیاتی که سبب افزایش سلامت روان می‌ شوند

دارا بودن یا پرورش ویژگی های شخصیتی زیر سبب افزایش سلامت روان می‌ شود:

واقع بینی: یعنی فرد بتواند نقص ‌ها،‌ کاستی ‌ها و ضعف ‌های خود را بپذیرد و از ایده‌آل گرایی و کمال گرایی پرهیز کرده و اهداف زندگی را واقع بینانه ترسیم کند.

توانایی لذت بردن از زندگی: یعنی به جای نگران بودن برای آینده و ایجاد اضطراب در خود و یا حسرت خوردن برای گذشته و ایجاد افسردگی در خود، بکوشد در زمان حال زندگی کند.

اصل تعادل در زندگی: یعنی افراد بین تمام ابعاد زندگی خود، یک نظم و هارمونی ایجاد کنند، به عبارتی در ابعادی چون کار و تفریح، استراحت و ورزش، تنهایی و معاشرت و عبادت، تعادل برقرار نمایند.

داشتن انعطاف پذیری: یعنی فرد بدون تعصب و ژرف اندیشی، آرا و نظریات دیگران را تحمل کند و برای رسیدن به موفقیت، راه های مختلف را بررسی نماید.

۵- توانایی مُدارا با استرس‌ها: انسان باید از این توانایی برخوردار باشد که استرس‌ ها را به عنوان یکی از واقعیت‌ های زندگی بپذیرد و بدون فرار از مشکلات، با آنها مقابله کند

مسئولیت پذیری:‌ فرد با دارا بودن این خصیصه، می تواند مسئولیت اعمال، رفتار و گفتار خود را بپذیرد و بدون هیچ گونه دلیل تراشی و توجیه، خطاها و اشتباهات خود را به گردن دیگران نیندازد.

داشتن ارتباطات سالم با دیگران: در دنیای صنعتی امروز، افراد به دلیل مشغله مادی زیاد، فرصت در کنار هم قرار گرفتن را ندارند که آن ها را از نظر عاطفی از همدیگر دورتر می‌ کند. یکی از راه‌های رسیدن به سلامت روان این است که افراد، ارتباطات خود را بیشتر کرده و مهارت همدلی را در خود تقویت کنند، یعنی دنیا را از دید دیگران نگاه کنند و خود را در غم‌ ها و شادی‌ های دیگران شریک نمایند

تاثیر معنویت و سلامت روح بر سلامت جسم

آیا سلامتى روح بر جسم اثر دارد؟ اگه من قرآن بشنوم جسمم هم تقویت میشه؟ براى سنگ کلیه خوبه صدقه دادن؟ خواهشا هر چى میشه طولانى جواب بدین.

بدن ما از جسم و روان تشکیل شده که با هم ارتباط دارند، و سلامت یا بیماری هریک بر روی دیگری اثر میگذارد. سلامت معنوی بعد روانی سلامت است. محمد غزالی در کتاب احیا مینویسد: هر عضوی از بدن ما وظیفه ای دارد که وقتی آن را خوب انجام ندهد یعنی بیمار شده است. وظیفه روح یا قلب معنوی هم، شناخت خالق و ارتباط با اوست. بسیاری از تحقیقات نشان میدهند که چیزهایی مثل باورهای مثبت، احساس آسایش و قدرتی که از پایبندی به مذهب به دست می آید، تمرکز حواس و دعا کردن میتوانند بر احساس سلامت انسان و بهبود زودتر بیماریها تاثیر مثبت داشته باشند. معنویت باعث میشود که انسان احساس بهتری داشته باشد و در نتیجه قدرت بیشتری برای مقابله با بیماری ها به دست خواهد آورد. و همین امر حتی اگر بیماری را شفا ندهد سبب بهتر شدن بیمار میشود یا کمک میکند بیمار بهتر با بیماریش کنار بیایید. مرکز ملی طب سنتی و طب جایگزین در آمریکا در مورد تاثیر دعا کردن بر سلامت خود فرد و اطرافیان، بیش از۱۳ هزار نفر را مورد بررسی قرار داده و دریافته است که ۵۴ درصد از آمریکاییها برای افزایش سلامتشان از دعا کردن کمک میگیرند و ۵۲ درصد آنها از دیگران میخواهند که برای سلامت آنها دعا کنند. دکتر کاترین استونی از مرکز ملی طب جایگزین و سنتی آمریکا میگوید: برای کشف ارتباط میان معنویت و سلامت به تحقیقات زیادی نیاز است. ولی ما تاکنون به شواهدی دست یافته ایم که نشان میدهند وابستگی مذهبی و انجام کارهای مذهبی باعث سلامت بیشتر و عمر طولانی تر میشوند. این امر را میتوان به کارکرد بهتر سیستم ایمنی بدن و قلب و عروق نسبت داد. هرچند این قضیه کاملا اثبات نشده است ولی کارهای مذهبی برای برخی از افراد راهی برای کاهش استرس محسوب میشود و همین کاهش استرس میتواند منشا فواید بسیاری برای سلامت روان و جسم باشد( پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت).

مطابق بررسی متون، سلامتی روح و معنویت از چهار طریق روی سلامت جسمی، روانی و اجتماعی تاثیر می گذارد.

رفتارهای بهداشتی: تعهد دینی و معنویت موجب فعال سازی مسئولیت پذیری شخص در زمینه اصول و باورهای مندرج شده در دین می شود، که اثرات جسمانی و روانی را نیز به خود اضافه می کند. مانند رفتارهای تغذیه ای توصیه شده در ادیان.

حمایت اجتماعی: انجام مناسک دینی و معنوی توصیه شده در دین موجب افزایش حمایت اجتماعی شده که مؤلفه اخیر یکی از تعیین کننده های اجتماعی سلامت شناخته شده است. دین تعاملات اجتماعی را افزایش داده و حمایت اجتماعی را به عنوان یک منبع ارتقای سلامت فراهم می آورد. نقش حمایت اجتماعی در کاهش واکنش پذیری قلبی و عروقی، تسهیل بهبودی پس از حمله قلبی و کاهش سایر عوامل خطر و از جمله کاهش استرس تاثیر مثبت دارد. حمایت اجتماعی با افزایش میزان جان به در بردن از انواع مختلف سرطان رابطه دارد.

سایکونوروفیزیولوژیک: احساس رضایت ناشی از دیدگاه معنوی از طریق نوروپپتیدهای پیام رسان روی سیستم ها و ارگان های بدن مانند قلب و عروق، ایمنی و … تاثیر تقویت کننده دارد.

اثرات مافوق طبیعی که برای انسان ناشناخته مانده است.

نتیجه این تاثیرات پیشگیری از بیماری، افزایش تحمل بیماری، بهبود سریع تر بیماری، کاهش میزان استفاده از خدمات بهداشتی- درمانی است که در تحقیقات مختلف این مسئله نشان داده است( مقاله سلامت معنوی ونقش نظام سلامت، برگرفته از سایتhttp://kibod.com).

«تأثیرمعنویت برسلامت روان

یکی از تاثیرات مهم معنویت در زندگی ، ارتقاء سلامت است. بی تردید همه می پذیریم که حفظ سلامت مستلزم تغذیه مناسب ، ورزش و استراحت کافی ، و پرهیز از عادات غلط مانند سیگار کشیدن است اما باورهای ما نیز بر سلامت و طول عمرمان تاثیر می‌گذارد. مطالعات نشان داده اند که گرایشات معنوی قوی و نگرش مثبت موجب ارتقای سلامت می‌شود و بیمارانی که گرایش‌های معنوی قوی دارند به بهبود خود از بسیاری بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا ، بیماری قلبی و بهبودی پس از جراحی کمک می‌کنند ( پارسی طب از سایتhttp://www.niazpardaz.com).

گفته می‌شود که یک‌ سوم از بیماری‌های جسمی از عوامل روحی ناشی می‌شوند. بنابر این ارتباط بین اعتقادات دینی و حالات روحی بدان معناست که اعتقاد دینی نقش مهمی در ابتلا به بیماری یا تندرستی دارد. در سال‌های اخیر تحقیقات بسیاری نیز در این زمینه انجام شده است که این مطلب را تایید می‌کند. دربخشهایی از مقاله دکترDavid N.Elkins، روانشناس بالینی و استاد دانشگاه، درباره معنویت که در مجله «روانشناسی امروز» به چاپ رسیده است، این مطالب بچشم میخورد:

یک روانشناس، در کمتر از یک ساعت، زندگی مرا دگرگون کرد. بیست سال پیش در خلال اولین جلسه درمان، او به من گوش فرا داد، به گونه ای که هیچ کس پیش از آن، سخنانم را نشنیده بود. داستان زندگی ام را گفتم. این اوّلین باری بود که آن را برای کسی بازگو می کردم ؛ اما او به هر حال، واقعیت را شنید. در انتهای جلسه، به آرامی گفت: «شما تشنه معنویت هستید. شروع به گریه کردم. من، یک مرد ۳۱ ساله، جایی در اعماق وجودم، می دانستم که حق با اوست. بعد از آن، در طی دو سال، در قالب یک دوره روان درمانی، آموختم که چگونه از روح خود مراقبت نموده، آن را تغذیه نمایم. روانشناسی به من مهارتی داد که برای ساختن یک زندگی پرشور و عمیق، بدان نیاز داشتم. امروز، من به عنوان یک روانشناس بالینی و یک استاد دانشگاه، مراجعان و دانشجویانم را در این تجربه، شریک می کنم ؛ چون معتقدم معنویت برای خوشبختی و معنویت روان افراد، ضروری است. روزی یکی از دانشجویانم به من می گفت که: در اواخر روز برای قدم زدن در ساحل دریا رفته بودم. همین طور که خورشید پایین می رفت، از تخته سنگی در کنار دریا بالا رفتم. به دریا خیره شدم. به آرامی احساس می کردم که با طبیعت یکی شده ام. با خورشیدی که در افق پایین می رفت ؛ با امواجی که پاهایم را می شست ؛ با نور کمرنگی که آسمانِ سمتِ غرب را رگه دار کرده بود. او می گفت: در آن لحظه، احساس جاودانگی می کردم. می دانستم که این چیزها میلیونها سال قبل از من وجود داشته اند و بعد از من نیز میلیونها سال ادامه خواهند داشت. از زندگی لذّت می بردم ؛ از اینکه بخشی از همه این چیزها هستم. به شدت تکان خوردم و شروع به گریستن کردم. من مراجعان و دانشجویان خود را ترغیب می کنم که آنچه آنها را عمیقا تحت تأثیر قرار می دهد بشناسند. ( مقاله انسان، دین ومعنویت نوین، پدیدآورنده محمدرضا جهانگیرزاده، برگرفته ازسایت http://www.hawzah.net).

درمقاله ای از سایتwww.salamatiran.com دربخش مصونیت با دین میخوانیم:

دین و معنویت شکل دهنده رفتارهای فرد در زندگی و اجتماع نیز می‌باشد و بهره‌گیری از این توان می‌تواند فرد را در برابر بسیاری از بیماری‌ها مصون و جامعه را ایمن نماید که قطعاً در جهان امروز به دلایل مختلف به خوبی مورد توجه واقع نشده است. متأسفانه در ایران تحقیقی که بتواند میزان اعتقاد مردم را به معنویت مذهبی در اصلاح نارسایی‌های سلامت نشان دهد ارایه نشده است، اگر چه در ظاهر قضیه این امر کاملاً معنی‌دار است. همچنین در کشورهای اسلامی نیز تحقیقات قابل قبولی برای ابراز این مسأله پیدا نشد، اما در تحقیقات بین‌المللی که در جوامع غیر مسلمان صورت گرفته است اطلاعات جامعی دیده می‌شود. در یکی از این مستندات معلوم شد که ۹۰درصد افراد بالغ به عالم غیب و وجود حضرت حق تعالی اعتقاد دارند. بیش از ۷۰ درصد مردم مذهب را عامل موثری در زندگی خود می‌دانند. در مطالعه دیگری که روی بیماران بستری در بیمارستان انجام شد ۷۷ درصد بیماران انتظار دارند پزشکان معالج مسایل معنوی را در فرآیند درمان آنها مدّ نظر قرار دهند و ۳۷ درصد آنها انتظار دارند که پزشکان به طور مکرر اعتقادات مذهبی را مطرح کرده و بیماران را به توجه به آنها دعوت کنند. اگر به این تقاضای بزرگ اجتماعی توجه کنیم مطمئناً لازم می‌دانیم از این سرمایه در سلامت مردم در ابعاد مختلف پیشگیری، تشخیص و درمان و توان بخشی استفاده کنیم.

سلامت روحی و معنوی، ناشی از اعتقادات است، ناشی از ارتباط انسان با خالق خود می‌باشد، ارتباط با قدرتی که کاملا فراتر از قدرت‌های شناخته شده مادی است. این ارتباط در ادبیات دینی ما به خوبی در الفاظ توکل و توسل و تسلیم معنی شده است، اما ما نتوانسته‌ایم ارزش آن را در قالب مقالات علمی به دیگران نشان دهیم.Spirit که معنی لطف را در ادبیات بین‌المللی دارد، لغت لاتینی است به معنی «نفس» و معنویت(spirituality)به معنی احساس ارتباط با چیز پاکی است که فراتر از یک شخص و یا قدرت شناخته شده است. این معنویت معرف «هدف» و «معنی» در زندگی انسان‌ها است. در تحقیقی که دانشگاه مک گیل کانادا برای کیفیت زندگی انجام شده است، مهم‌ترین عوامل موثر در آن را ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی، جنسی شناخته است، اما موضوع معنویت را به عنوان زمینه اصلی در همه این ابعاد موثر قلمداد کرده است و آن را پیش زمینه کیفیت زندگی مناسب شناخته است. اگر چه معنویت روی کمیت زندگی نیز تاثیر گذار است و به‌طور طبیعی در جامعه شاهد طول عمر بیشتر افراد معنوی هستیم، اما برای اثبات این مدعا تحقیقات پیچیده زیادی لازم است صورت گیرد.

«شواهد علمی در زمینه سلامت معنوی»

روان شناسان، بخصوص روان شناسان سلامت، نقش دین و مذاهب را در زمینه های مختلف مورد بررسی قرار داده اند،به گونه ای که امروزه روان شناسان ارتباط میان بهداشت و سلامت جسمانی و روانی انسان با اعتقادات و باورها و رفتارهای دینی و اخلاقی را غیرقابل انکار می دانند. در سال های اخیر، استفاده از مذهب و اعتقادات دینی مورد توجه سیاست گذاران و تدوین کنندگان استراتژی های بهداشت جامعه نگر در سازمان جهانی بهداشت (WHO) نیز قرار گرفته و این سازمان بخشی از انتشارات خود را از سال ۱۹۹۲ به آموزش بهداشت از طریق مذهب به عنوان راه کار زندگی سالم اختصاص داده است و کتاب ها و جزوات زیادی را تحت عناوین دینی نظیر: بهداشت از دیدگاه اسلامی، ارتقای سطح بهداشت از طریق سبک زندگی اسلامی و نیز نقش مذهب و اخلاق در پیش گیری و کنترل بعضی بیماری ها منتشر نموده است. بسیاری از روان شناسان نظیر یونگ، فرانکل، تیلیچ و آلپورت معتقدند که یک نظام ارزشی دینی، نقش مهمی در سلامت روانی ایفا می کند.در نوشته های یونگ (Yong) چنین می خوانیم: تمام مراجعان ۳۵ ساله من به خاطر فقدان ثبات و معنی دهی به زندگی، که دین می تواند به انسان عطا کند، دچار بیماری شده بودند( فوردهایم، مقدمه ای بر روان شناسی یونگ، ترجمه مسعود میربها، ص ۱۴۵).

فرانکل (Frankl) نیز می نویسد: دین سهم زیاد و غیرقابل اندازه گیری در سلامت روانی دارد( فرانکل، انسان در جست وجوی معنا، ص ۹۴).

تیلیچ (Tillich) که خود یک کشیش مسیحی است نیز می نویسد: ایمان به خدا به تمام ابعاد انسان و به تمام شخصیت وی عمق، جهت و وحدت می بخشد. قدرت وحدت شخصیت انسان به ایمان فرد به خداوند بستگی دارد( جیمز ویلیام، دین و روان، ترجمه مهدی قائنی، ص ۳۲).

آلپورت (Allport) نیز معتقد است: نظام ارزشی دینی تنها نظام ارزشی ای است که می تواند کاملاً و مستمرا به شخصیت انسان وحدت بخشد( سید محمدحسین جلالی تهرانی، بهداشت روان، (جزوه درسی)، ص ۳۹).

«معنویت و سلامت در قرآن»

تاثیر ایمان و عمل صالح در سلامت روان و بدنبالش سلامت فیزیکی بشر در آموزه های دینی فراوان به چشم می خورد. به همین منظور محور اصلی در این بخش، بررسی آیات شریف سوره کهف با موضوع معنویت و سلامت است که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.

محتوای سوره کهف، با انذار و تبشیر دعوت مى کند به اعتقاد حق و عمل صالح، همچنانکه از دو آیه اولش هم بوى این معنا استشمام مى شود. و نیز از آیه آخر سوره که مى فرماید «فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملا صالحا و لا یشرک بعباده ربه احدا( ترجمه تفسیر المیزان جلد ۱۳ صفحه :۳۲۹).

حضرت على‏ علیه السلام در توصیف انبیا مى‏فرماید: هدف از بعثت انبیا آن است که مردم را به وفا کردن به فراموش شده‏ها یادآورى کنند. «و یذکّرهم منسىّ نعمته»( خطبه ۱نهج البلاغه). تذکر، رمز آن است که انسان در عمق روح و فطرت خود، خدا را یافته، لکن از آن غافل شده است و تذکّر براى کنار زدن پرده‏ى غفلت است. بسیاری از آیات قرآن از قبیل«الا به ذکر الله تطمئن القلوب»، و «و من یتوکل علی الله فهوحسبه» مؤید این مطلب است. یاد خدا داروی معنوی اضطراب و افسردگی است که از نظر روانشناسی علل آن ترس، آینده مبهم، نگرانی از شکست خوردن، ترس از بیماری ها و نگرانی از عوامل طبیعی می باشد. گذشته از مسأله بیماری اضطراب، آرامش طلبی در فطرت انسان ریشه دارد و در سرشت انسان ها حس آرامش جویی نهفته است و بسیاری از فعالیت های آدمی در حقیقت پاسخ به ندای الهی فطرت است .

وقتی به زندگی خود و بسیاری از افراد نظر می کنیم، می بینیم هدف بسیاری از کارهای ما دستیابی به گوهر گرانبهای آرامش است. یعنی انسانها در طول زندگی خود تلاش می کنند تا به آرامش خاطر و طمأنینه نایل شوند. در این نقطه بین انسان ها اشتراک نظر وجود دارد. ولی اختلاف نظر در تعیین و تشخیص چیزهایی است که به زندگی آرامش می بخشد .

برای دستیابی به مصالح دنیایی و آخرتی، اهمیت تزکیه و سلامت درحوزه روان با تکیه بر معارف دین مشخص میگردد.

الْحَمْدُلِلَّهِ الَّذِى أَنزَلَ عَلَى‏ عَبْدِهِ الْکِتاَبَ وَلَمْ یَجْعَل لَّهُ عِوَجاً (کهف آیه۱)

درتفسیر نور ذیل همین آیه می خوانیم: بندگى خدا، زمینه‏ ساز دریافت کمالات معنوى است. «انزل على عبده». آرامش و شاد زیستی و سلامت روانی انسان از نتایج رسیدن به کمالات معنوی است که با توجه به آموزه های دینی در سایه عبادت و ارتباط با خداوند تأمین میشود. بسیاری از افرادی که دچار پوچ گرایی و نهیلیسم می شوند بدلیل آنست که تفسیر و تبین رضایت بخشی از حیات و هدف زندگی خود نداشته اند و به همین دلیل شناخت هدف زندگی به منظور کسب آرامش و سلامت روان کاملا ضروری است.

برخی تحقیقات نشان می دهد فاکتورهایی مانندامید، باور های مثبت، آسایش و توانمندی که از اعتقاد ات مذهبی، ارتباط با خدا و دعا بدست می آیند اثر شفا بخش دارند و باعث بهبود می شوند.

علامه طباطبائی در المیزان ذیل آیه آخر سوره کهف می فرماید: جمله (فمن کان یرجولقأ ربه فلیعمل ..)مشتمل بر اجمال دعوت دینى است که همان عمل صالح براى رضاى خداى واحد بى شریک است، وآنگاه این معنا را متفرع کرده بر رجأ لقاء پروردگار متعال و بازگشت به سوى او چون اگر حساب و جزائى در کار نباشد هیچ داعى و ملزمى نیست که افراد را به پیروى از دین و به دست آوردن اعتقاد و عمل صحیح وادار سازد همچنانکه خود خداى تعالى فرموده :(ان الذین یضلون عن سبیل الله لهم عذاب شدید بما نسوا یوم الحساب)( سوره ص/آیه۲۶).

در واقع یکی از عوامل موثر در ایجاد سلامت روان و نشاط و شادی و امید در زندگی، از همین اعتقاد دینی سرچشمه میگیرد. کسانی که ایمان واقعی به لقاء پروردگار و بازگشت به سوی او دارند، هرگز دچار پوچی و نا امیدی و افسردگی روحی نخواهند شد.

امید که از معرفت و شناخت نسبت به مبدأ و معاد حاصل مى شود، اساس همه تلاش هاى مفید و پر ثمر انسانى و نیز منشأ اصلاح امور در جامعه و رسیدن شخص به سعادت ابدى است. همان گونه که ناامیدى و قطع امید نسبت به خدا و روز قیامت منشأ فسادها و تبه کارى ها و منتهى شدن کار انسان به شقاوت ابدى است( محمدتقى مصباح، اخلاق در قرآن، تحقیق و نگارش محمد حسین اسکندرى، قم، مؤسسه آموزشى پژوهشى امام خمینى (ره)، ۱۳۷۶، ج ۱، ص ۴۰۰).

همین که انسان به آینده اى روشن امید داشته باشد، احساس نیکو و حالتى شاد به وى دست داده، باعث نشاط وى مى شود و در او انگیزه کار و تلاش ایجاد شده، او را به فعالیت هاى صحیح زندگى وادار مى کند. نویسنده ای خارجی میگوید:حتى بیمارانى که مرگ آنان نزدیک است، با امیدِ به آینده مى توانند روحیه خویش را حفظ کرده، روزها، هفته ها و ماه ها درد و رنج را به راحتى تحمل کنند. ( الیزابت کوبلر، پایان راه (پیرامون مرگ و زندگى)، تهران، رشد، ۱۳۷۹، ص ۱۴۲ / غلامحسین معتمدى، انسان و مرگ (درآمدى بر مرگ شناسى)، تهران، نشر مرکز، ۱۳۷۲، ص ۴۰).

باور به معاد، حتى در حد امید، اهرمى کارآمد در گرایش به عمل است و در تنظیم زندگى سالم و تصحیح رفتارها و باورهاى انسان نقش مهم دارد.

«نتیجه گیری»

بدون توجه به بعد معنوی انسان، نمی‌توان جسم، روان و همین طور شخصیت اجتماعی او را شناخت و برای سلامت آن کاری کرد. در واقع دین و معنویت می‌تواند به ارتقای بهداشت روانی کمک کند، البته اعتقاد به مسائل معنوی و باورهای دینی، باید در عمق جان انسان وجود داشته باشد. آیات بررسی شده در سوره کهف و همچنین بسیاری دیگر از آیات شریف قرآن مؤید این مطلب است که هر کس دلش با یاد خدا مطمئن و محکم گردد و از سلامت روحی و معنوی برخوردار باشد، آرامش روحى و روانى داشته و هیچ هراسى از غیر خدا ندارد و امیدوار و آرام است. چون متّکى به قدرت و عظمت الهى است و انوار الهى در درونش رسوخ کرده و یاد خدا عامل طمأنینه او شده است.

حضرت على(علیه السلام) در نهج البلاغه خطبه ۲۲۵ مى فرماید: «پروردگارا! تو از هر مونسى براى دوستانت مونس ترى و از همه آن ها براى کسانى که به تو اعتماد کنند، براى کارگزارى، آماده ترى. پروردگارا! آنان را در باطن دلشان مشاهده مى کنى و در اعماق ضمیرشان بر حال آنان آگاهى و میزان معرفت و بصیرتشان را مى دانى، رازهاى آنان نزد تو آشکار است و دل هاى آنان در فراق تو بى تاب. اگر تنهایى سبب وحشت آنان گردد، یاد تو مونس آن هاست، و اگر سختى ها بر آنان فرو ریزد، به تو پناه مى برند.

دیل کارنگى، روان‏شناس معروف امریکایى مى‏نویسد: «هنگامى که کارهاى سنگین قواى ما را از بین مى‏برد و اندوه‏ها هر نوع اراده‏اى را از ما سلب مى‏کند و بیشتر اوقات، که درهاى امید به روى ما بسته مى‏شود، به سوى خدا روى مى‏آوریم، ولى اصلاً چرا بگذاریم روح یأس و ناامیدى بر ما چیره شود؟ چرا همه روزه به وسیله خواندن نماز و دعا و بجا آوردن حمد الهى، قواى خود را تجدید نکنیم( حسن راشدى، نمازشناسى، تهران، ستاد اقامه نماز، ۱۳۷۷، ج ۲، ص ۶۷ / ص ۴۳).

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «چه مانعى دارد که چون یکى از شما غم و اندوهى از غم هاى دنیا بر او در آید، وضو بگیرد و به مسجد رود و دو رکعت نماز بخواند و براى رفع اندوه خود، خدا را بخواند؟ مگر نشنیده اید که خداوند مى فرماید: از صبر و نماز یارى بجویید( فضل بن حسن طبرسى، مجمع البیان، ج ۱، ص ۱۰۰).

معنویت بر عملکرد سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد. معنویت ، ایمان ، حضور در مکان‌های مذهبی عملکرد سیستم ایمنی را به طریقی که قابل سنجش باشد مانند افزایش گلبول‌های سفید خون، بهبود می بخشد. در مورد سلامت، زمانی که بدن احساس امنیت می‌کند و در آرامش قرار دارد، سیستم عصبی قادر است آرامش خود را حفظ نموده و طبیعی باشد، بنابراین سیستم ایمنی قادر است بهتر عمل کند. در واقع در این حالت همه اعضای بدن در مقابله با بیماری‌ها موفق‌ترند. « منبع : مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت علیهم السلام ».

«دفع مریضی با صدقه»

به حسب آنچه در روایات آمده است صدقه هفتاد نوع بلا را دفع می کند لکن باید توجه داشت بیشتر اوقات عدد هفتاد ویا هفتاد هزار ومانند آن اعداد تکثیری است یعنی برای بیان کثرت است نه اینکه خصوص هفتاد ونه بیشتر وکمتر مراد باشد , در هر صورت برخی موارد آن که در روایات آمده جذام وبرص ومرگ ناگهانی است لکن تمامی موارد ان در روایات نیامده به صورت کلی هم در روایات آمده که صدقه مریضی را دور میکند با توجه به این روایات معلوم میشود عدد هفتاد تکثیری است وخصوصیتی ندارد وهر مرضی را میشود باصدقه دور کرد به روایات ذیل توجه کنید :

رسولُ اللَّهِ صلى الله علیه وآله : الصَّدَقَهُ تَمنَعُ سَبعینَ نَوعاً مِن أنواعِ البَلاءِ ، أهوَنُها الجُذامُ والبَرَصُ – پیامبر خدا صلى الله علیه وآله می فرمایند: صدقه ، هفتاد نوع بلا را دفع مى‏کند که ساده‏‌ترین آنها جذام و پیسى است .

همچنین در روایتی دیگر می فرمایند: تَصَدَّقُوا وداوُوا مَرضاکُم بالصَّدَقَهِ ؛ فإنَّ الصَّدَقهَ تَدفَعُ عنِ الأعراضِ والأمراضِ ، وهِیَ زیادَهٌ فی أعمارِکُم وحَسَناتِکُم – پیامبر خدا صلى الله علیه وآله : صدقه بدهید و بیماران خود را با صدقه درمان کنید ؛ زیرا صدقه از پیشامدهاى ناگوار و بیماریها جلوگیرى مى‏کند و بر عمر و حسنات شما مى‏افزاید . امیر المؤمنین (ع) نیز در روایتی زیبا می فرمایند: الصَّدَقهُ دَواءٌ مُنجِحٌ – صدقه ، دارویى مؤثر است. پس با صدقه دادن در صورتی که مصلحت الهی در بهبودی باشد نیز می توان بیماری را دوا نمود.

نقش دعا در سلامت روان

اغلب افراد در موقعیت های سخت، دعای کوتاهی را زیر لب زمزمه می کنند. این درخواست کمک از یک قدرت برتر، تاثیرات بسیار عمیقی در زندگی ما به دنبال خواهد داشت. ارتباط با این قدرت، امید و سلامت عاطفی را تضمین می کند.

دعا و معنویت، تامین سلامت عاطفی

دعا و تمرین های معنوی منظم موجب بهبود و ارتقای سلامت عاطفی می شود:

داشتن اهداف بزرگ: ارتباط با قدرت برتر هدف های شما را بزرگ تر و عالی تر می کند و به روزها و لحظه های زندگی شما معنی می دهد.

حمایت اجتماعی: اعتقاد به معنویت و بودن در میان افرادی که به قدرت برتر اعتقاد دارند، موجب بهبود روابط اجتماعی می شود.

پیشرفت روحی: معنویت و دعا موجب پیشرفت روح و سلامت روان می گردد.

کمک در مواجهه با سختی ها: معنویت و دین در مواجهه با حوادث تلخ و غیر قابل پیش بینی زندگی به انسان کمک قابل توجهی می کنند

دعا و معنویت، تامین سلامت بدن

دعا و تمرین های معنوی منظم در درمان افسردگی نقش موثری ایفا می کنند.

به عنوان مثال:

یک مطالعه نشان داد که در ۸۸ فرد مسیحی بزرگسال، تکرار یک دعای کوتاه به مدت ۱۰ دقیقه در روز، در یک دوره زمانی ۱ ماهه موجب کاهش علایم افسردگی می شود.

یک بررسی دیگر ثابت کرد که رفتن به اماکن مذهبی مانند کلیسا، ۱ بار در هفته یا بیشتر، در پیشگیری از ابتلا به افسردگی نقش دارد. حضور در این اماکن به ویژه برای کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است. دراین مطالعه مشخص شد که حضور منظم در کلیسا خطر افسردگی را در کودکان و نوجوانان به میزان ۲۰ درصد کاهش می دهد.

دو مطالعه دیگرنیز حاکی از این است که مدیتیشن و مراقبه به کاهش علایم افسردگی کمک می کند.

نکته هایی طلایی برای شب امتحان

شب امتحان,چگونه مطالعه کردن در شب امتحان

در این مطلب مهارت‌های مدیریت زمان و نکته‌های طلایی چگونه مطالعه کردن در شب امتحان را فرا خواهید گرفت.

آیا درس‌هایتان را تلنبار کرده و برای شب امتحان نگه داشته‌اید؟ آیا نگران نمره درسی‌تان هستید؟ آیا فکر می‌کنید فرصت مطالعه ندارید؟

نگران نباشید در این مطلب مهارت‌های مدیریت زمان و نکته‌های طلایی چگونه مطالعه کردن در شب امتحان را فرا خواهید گرفت.

نخستین گام

اگر جزو دانش‌آموزانی هستید که شب قبل از امتحان درس می‌خوانید بهتر است به ساعات فکر کنید نه به دقایق. فکر کنید چه مطالبی را می‌توانید در زمان کوتاه یاد بگیرید

قبل از این که مطالعه را شروع کنید به موارد زیر توجه کنید

_ مواد مغذی برای تقویت ذهن مصرف کنید

قطعاً مواد مغذی شامل پفک، چیپس و پاپکورن نمی شود. تخم‌مرغ و چند تکه شکلات تلخ در وعده شام بسیار مؤثر است. شکلات تلخ کارایی مغز را افزایش می‌دهد.

_ اگر احساس خستگی می‌کنید، دوش آب سرد بگیرید

دوش آب سرد به احساس تازگی و طراوت و بیدار ماندن کمک می‌کند. خوردن یک دسر سبک مانند سیب کارایی را چند برابر افزایش می‌دهد و استرس را دور می‌کند. غذاهای سنگین نخورید، این غذاها باعث احساس خواب‌آلودگی می‌شوند. درحالی که این چیزی است که قصد دارید از آن جلوگیری کنید. اگر در طول مطالعه آدامس بجوید، حواستان پرت شده و نمی‌توانید چیزی را که مطالعه کردید، به خاطر بیاورید

_ تغذیه سالم قبل از مطالعه باعث می‌شود احساس گرسنگی نکرده و برای خوردن تنقلات وسوسه نشوید

مطالعه را با یک نوشیدنی یا آبمیوه خنک شروع و احساس کنید سر جلسه امتحان نشسته‌اید پس جدی باشید. در این حالت هیچ بهانه‌ای ندارید که از جا بلند شوید

همه لوازم مورد نیاز را که برای آزمون نیاز دارید در کنار دست‌تان قرار دهید.

جزوات، کتاب‌های درسی، سوالات آزمون‌های قبلی، یادداشت‌ها و… را روی میز کار بگذارید.

_ ساعت را برای ۴۵ دقیقه تنظیم کنید، در بازه‌های زمانی ۴۵ دقیقه مطالعه کنید و ۵ دقیقه بعد از این مدت استراحت کوتاهی کرده و دوباره مطالعه را ادامه دهید. چنانچه بخواهید برای ساعات نامحدود مطالعه کنید، مغز بیش از حد خسته شده و مجبور می‌شوید برای حفظ تمرکز زمان طولانی‌تری را صرف کنید.

بهتر است اهداف‌تان را با پاداش‌های کوچک ( زنگ تفریح ) دنبال کنید در این حالت می‌توانید تا زمانی که لازم است به مطالعه ادامه دهید فقط کافی است زمان‌سنج را برای ۴۵ دقیقه تنظیم کنید.

_ راهنمای درسی و مواد امتحانی را دنبال کنید؛

  به یادداشت‌ها، جزوات، کتاب‌ها و آزمون‌های قبلی که احتمال می‌دهید در امتحان مورد توجه باشد، مراجعه کنید. معلم‌ها سوال‌ها را از درس‌هایی که در کلاس ارائه شده، طرح می‌کنند بنابر این یادداشت‌ها و جزوات منابع باارزشی به شمار می‌روند. یادداشت‌ها را هرگز برای مطالعه در شب قبل از آزمون فراموش نکنید. به سوالاتی که آخر هر فصل وجود دارد توجه کنید و خود را با بررسی این سوالات بیازمایید. علاوه بر آن به دو صفحه اول هر بخش که خلاصه‌ای از مطالب فصل مربوطه است توجه کنید تا اطلاعات اساسی و اولیه را درباره هر فصل یاد بگیرید.

_ مسابقه پرسش و پاسخ با یک دوست یا اعضای خانواده سرعت یادگیری را افزایش می‌دهید

از مادر، برادر، پدر و خواهر یا یک دوست صمیمی بخواهید به تعدادی از سوالات شما خیلی سریع پاسخ دهد. لیستی از مطالبی که شما را درگیر کرده و نمی‌توانید آن‌ها را به خاطر بسپارید تهیه کنید و در قالب سوال آن‌ها را از اطرافیان بپرسید و بخواهید خیلی سریع به سوال‌تان پاسخ دهند. تکرار پرسش و پاسخ باعث می‌شود آن‌ها ملکه ذهن شوند. علاوه بر آن مسابقه پرسش و پاسخ کمک می‌کند تا نقاط ضعف موجود را جبران کنید.

_ تهیه یک لیست برای بررسی سریع، همه نکات درسی، مطالب حفظی، تاریخ‌های مهم و معادلات پیچیده را روی یک ورق کاغذ بنویسید. این لیست را قبل از آزمون و صبح روز بعد مطالعه کنید.

هیچ چیز بدتر از آن نیست که شب قبل از آزمون به اندازه کافی نخوابیده باشید. ممکن است وسوسه شوید و همه شب را بیدار بمانید و خود را برای امتحان آماده کنید اما هنگامی که زمان امتحان فرامی‌رسد قادر نخواهید بود همه اطلاعاتی را که یاد گرفته‌اید به خاطر بیاورید. مغز در این حالت فقط برای بیدار ماندن تلاش می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد نخوابیدن در شب امتحان عملکرد حافظه را نابود کرده و به شدت پایین می‌آورد.

نگاهی کوتاه به لیست مرور

سعی کنید صبح روز امتحان حدود ۴۵- ۳۰ دقیقه زودتر از خواب بیدار شوید. نگاهی کوتاه به لیست مرور و فلش‌کارت بیندازید. زمانی که منتظر هستید تا جلسه آزمون شروع شود، صفحات مرور را کنار بگذارید.

نکته‌های خوب برای مطالعه و یادگیری مطالب مهم

_ آرام باشید، ممکن است کمی سخت باشد ولی کافی است یک نفس عمیق بکشید. سعی کنید افکارتان را متمرکز کنید. یک مکان خوب و ‌آرام برای مطالعه پیدا کنید. تختخواب و مبل راحتی انتخاب خوبی نیستند. دراز کشیدن روی تختخواب یا مبل راحتی به این معنی است که شانس خود را برای موفقیت در آزمون فردا به خطر می‌اندازید.

کتاب‌های درسی و یادداشت‌هایتان را باز کنید و از ابتدا شروع کنید روی جزییات کوچک چندان تمرکز نکنید. به مطالب مهم و برجسته که احتمال می‌دهید در آزمون فردا از آن‌ها سوال مطرح شود، تمرکز کنید.

_ اطلاعات مهم را در کاغذهای کوچک یادداشت بنویسید و با صدای بلند بخوانید. این فرآیند به مغز و قدرت یادگیری کمک می‌کند.

_ فلش‌ کارت درست کنید. تهیه فلش کارت روش خوبی است تا خود را بیازمایید. فلش کارت کمک می‌کند تا اطلاعات را پردازش کنید. نکات مهم را در فلش کارت‌ها مرتب نوشته و با صدای بلند بخوانید.

_ اطلاعات و نکات را در راه مدرسه در ذهن مرور کنید. هرگز قبل از شروع آزمون سراغ جزوات و کتاب‌های درسی نروید. این کار اشتباه بزرگی است و اعتماد به نفس را کاهش می‌دهد.

_ سعی کنید مطالبی را که می‌خوانید درک کنید. با این کار هیچ مشکلی برای به خاطر آوردن آن‌ها سر جلسه امتحان نخواهید داشت. به خاطر داشته باشید فرار از درس‌های تلنبار شده به راحتی ممکن نیست. شاید تلنبار کردن برای یک درس چندان کار نادرستی نباشد اما این موضوع برای همه درس‌ها بویژه درس‌های با حجم سنگین صدق نمی‌کند.

صبحانه کامل

قطعاً صبحانه کامل معده درد یا دل درد را از شما دور می‌کند. قبل از آزمون آب کافی بنوشید. توجه کنید اگر نمی‌توانید بیدار بمانید قهوه بنوشید اما اگر احساس می‌کنید قهوه شما را خیلی عصبی و مضطرب می‌کند سعی کنید برای این‌که بیدار بمانید و خواب‌آلودگی سراغ‌تان نیاید، مقداری ورزش کنید.

نوشیدنی‌های انرژی‌زا علاوه بر این‌که سلامتی را به خطر می‌اندازند باعث افزایش استرس و اضطراب می‌شوند پس هرگز شب قبل از آزمون از این نوشیدنی‌ها استفاده نکنید.

تصور کنید شب قبل از امتحان است و می‌خواهید برای روز بعد خود را آماده کنید. پیشنهادات زیر را دنبال کنید.

_ یادداشت‌برداری کنید

اگر زمان کوتاهی برای مطالعه جهت آزمون روز بعد دارید، یادداشت‌برداری کنید. البته مهارت یادداشت‌برداری خیلی مهم است تا بیشترین بهره را شب قبل از امتحان ببرید. اگر معلم قبل از امتحان یک جلسه مرور گذاشت حتماً در آن شرکت کنید. معلم‌ها در جلسات مرور نکات ریز و مهم که برای امتحان ضروری هستند را یادآوری می‌کنند. یادداشت‌های سر کلاس را جدی بگیرید به طور منظم سر کلاس حاضر شوید و یادداشت‌برداری کنید. چنانچه یادداشت‌برداری نکردید، یادداشت‌های همکلاسی‌هایتان را کپی‌برداری کنید

_ نکات سر کلاس و یادداشت‌ها گنج قابل دسترس هستند

مفاهیم، تعاریف و معادلات مهم را در کارت‌های سه در پنج سانتیمتری بنویسید و مجموعه‌ای مفید از فلش کارت‌های دستی تهیه کنید. عمل بازنویسی به یادگیری و حفظ مطالب کمک می‌کند. اگر یادگیری بصری شما خوب است پس این عمل قطعاً کمک خواهد کرد

_ اگر یادگیری شنوایی خوبی دارید به این معنی که با شنیدن، مطالب را یاد می‌گیرید، کلماتی را که در فلش‌کارت‌ها نوشته‌اید بلند بخوانی

شاید در ابتدا تصور کنید این بازنویسی در فلش کارت‌ها به درد نمی‌خورد اما اگر قصد دارید اطلاعات مهم را یاد بگیرید، بسیار مفید است. یادگیری معادلات و مسائل کاربردی و عملی از طریق تکرار، عمل مفیدی نیست

_ نکات کلیدی را شناسایی کنید

نخستین صفحه از هر فصل اغلب نکات کلیدی که هدف اصلی درس است را شامل می‌شود، این صفحات را حتماً نگاه کنید

_ خود را بیازمایید

اگر معلم‌تان نمونه سوال داده آن را حل کنید. برای سوالات زمان زیادی صرف نکنید اگر پاسخ سوالی را نمی‌دانید از فلش‌کارت کمک بگیرید. ممکن است به بازخوانی مجدد فلش‌کارت‌ها نیاز داشته باشید. برخی از استراتژی‌های حفظ را یاد بگیرید. سعی کنید با استفاده از گیره، یادداشت‌ها و فلش‌کارت‌ها را آویزان کنید. برقرار کردن ارتباط تصویری با اطلاعات نتیجه خوبی خواهد داد

_ مطالعه را با مهمترین اطلاعات درسی شروع کنید

ابتدا مفاهیم کلی را یاد بگیرید و درباره یادگیری جزییات نگران نباشید زیرا هدف یادگیری ایده‌های اصلی در زمان کوتاه است.

_ حافظه، اطلاعاتی را که شما در شروع و پایان مطالعه، یاد گرفته‌اید بهتر از موضوعاتی که در وسط مطالعه یاد گرفته‌اید، به خاطر می‌سپارد.

_ با مطالعه روزانه، مفاهیم به مدت طولانی در حافظه بلندمدت باقی می‌ماند اما اگر وضعیتی پیش آمده و مطالعه را به لحظات پایانی موکول کرده‌اید مفاهیم در حافظه کوتاه مدت باقی می‌ماند و زود فراموش می‌شوند. پس سعی کنید مفاهیم را درک کنید

_ به یک موسیقی آرامبخش مانند موسیقی کلاسیک با صدای کم گوش کنید

موسیقی برخی از خستگی‌های مطالعه را کم می‌کند. هرگز بعد از زمانی که معمولاً می‌خوابید مطالعه نکنید در بعدازظهر یا ساعات اولیه عصر مطالعه کنید. اگر فرد سحرخیزی هستید مطالعه اوایل صبح نتیجه خوبی خواهد داشت.

_ نگرش مثبت و برنامه ریزی برای مطالعه راهی به سوی موفقیت است. برنامه‌ریزی زمان انجام کار را برای فرد برجسته و مهم می‌کند.

_ هنگامی که تلاش می‌کنید درس تاریخ را حفظ کنید اسامی و سایر اطلاعات واقعی را در ذهن بسپارید. اگرچه این عمل مقداری طول می‌کشد اما روش بازنویسی و تکرار و تلاوت مؤثر است. در مورد مسائل ریاضی و علم معادلات به مسائلی که معلم سرکلاس تاکید کرده، توجه کنید. در اینجا تکنیک یادداشت‌برداری به کمک خواهد آمد.

قسمت دوم : روز امتحان

پس صبحانه روز آزمون را فراموش نکنید. کمی زود بیدار شوید، صبحانه کامل بخورید و حداقل یک ساعت زودتر قبل از امتحان در جلسه حاضر شوید از این‌که تنها از کربوهیدرات‌ها استفاده کنید، بپرهیزید. حداقل ۱۰ دقیقه قبل از آزمون سریع یادداشت‌ها و لیست مرور را مرور کنید تا مغزتان به‌صورت خودکار مفاهیم را تنظیم کند.

مطالعات اخیر نشان می‌دهد افرادی که خیلی پریشان و مضطرب هستند مطالعه گروهی مانند شکستن طلسم برای این فاجعه عمل می‌کند. مطالعه با یک گروه از همکلاسی‌ها کمک می‌کند تا آرامش و تمرکز را حفظ کرده و وقت کمتری را تلف کنید

برای عملکرد بهتر در امتحان توصیه‌های زیر را بکار بندید:

با آمادگی کامل و به موقع در سر جلسه امتحان حاضر شوید. وسایل مورد نیاز مثل مداد، خودکار، ماشین حساب، لغت نامه و ساعت را به همراه داشته باشید. با این کار همه چیز در دسترس شما خواهد بود و نیازی به قرض گرفتن وسایل دیگران پیدا نخواهید کرد.

با اطمینان خاطر و آرامش کامل در امتحان شرکت کنید. مثبت اندیشی کنید. همواره این جملات را در ذهن خود تکرار کنید: ” من برای امتحان کاملا آماده‌ام و به خوبی از عهده آن بر می آیم. ” نگرانی را از خود دور کنید. هر گاه احساس نگرانی کردید، چند نفس عمیق بکشید تا آرام شوید. قبل از امتحان با دوستانتان راجع به اضطراب و دلشوره صحبت نکنید. بهتر است بدانید که نگرانی همچون یک بیماری مسری قابل سرایت به دیگران است.

آرام ولی هوشیار باشید. اگر حق انتخاب دارید، مکان مناسبی را برای نشستن انتخاب کنید. نیمکتی را انتخاب کنید که بر روی آن فضای کافی برای کار داشته باشید. به پشتی نیمکت تکیه دهید و راحت باشید.

در ابتدا نگاهی گذرا به سؤالات بیاندازید. حدودا ۱۰% از وقت خود را برای این کار صرف کنید. کلمات کلیدی ( در سؤالات ) را مشخص کنید و برای پاسخ دادن به سؤالات زمانبندی کنید. در حالیکه سؤالات را می خوانید، نکاتی که به ذهنتان می رسد و می توانید مفید باشد را در کنار آنها یادداشت کنید.

برای پاسخگویی به سؤالات از یک برنامه منظم پیروی کنید. ابتدا به سؤالات ساده تر پاسخ دهید و بعد به آنها که نمره بیشتری دارند. سپس به ترتیب به سوالاتی پاسخ دهید که:

– مشکل تر هستند.

– جواب دادن به آنها وقت بیشتری می گیرد.

– نمره کمتری دارند.

در امتحانات تستی برای انتخاب پاسخ درست دقت کنید.

– ابتدا پاسخهایی را که می دانید اشتباه است، کنار بگذارید.

– اگر تست نمره منفی ندارد، از بین پاسخهای باقی مانده، پاسخ صحیح را انتخاب نمایید و یا حدس بزنید.

– اگر امتحان نمره منفی دارد و شما دلیل خاصی برای انتخاب پاسخ خود ندارید، حدس نزنید.

– شک نکنید، معمولا اولین گزینه ای که انتخاب می کنید، پاسخ صحیح است. پس پاسخ خود را تغییر ندهید، مگر اینکه واقعا به نتیجه قطعی رسیده باشید.

در امتحانات تشریحی، قبل از پاسخ دادن به سؤالات خوب فکر کنید.

– ابتدا نکات مهمی را که راجع به سؤالات به دهانتان می رسد، در چرک نویس یادداشت کنید.

– این نکات را به ترتیب شماره گذاری کنید.

– سپس آنها را تنظیم کرده و پاکنویس کنید.

در پاسخ به سؤالات تشریحی، به اصل موضوع بپردازید و حاشیه نروید.

– در جمله اول موضوع اصلی را بیان کنید.

– مقدمه ای برای آن بنویسید.

– سپس موضوع را با جزئیات بیشتری شرح دهید.

– به سؤال توجه کنید و فقط به آنچه از شما خواسته شده پاسخ دهید. از توضیحات غیر ضروری و مثالهای اضافی به پرهیزید.

۱۰% از وقت امتحان را برای مرور مطالب کنار بگذارید.

– برای ترک کردن جلسه امتحان عجله نکنید.

– در انتها تمام سؤالات را مرور کنید.

– مطمئن شوید که به تمام سؤالات پاسخ داده‌اید.

– پاسخ‌ها را یک بار دیگر بخوانید و در صورت لزوم جمله بندی، املای کلمات و … را تصحیح کنید.

– وقتی نتیجه امتحان را گرفتید، آن را بررسی کنید.

– به اشکالات خود توجه کرده و سعی کنید در آن زمینه بیشتر مطالعه کنید.

– برای امتحانات آخر سال، سؤالات امتحانات کلاسی را دوره کنید تا اشتباهات گذشته را تکرار نکنید.

– بهترین روش یادگیری را که برای شما مؤثر بوده، انتخاب کنید.

– روشهایی که برای شما کارآیی لازم را نداشته، کنار بگذارید.

– سعی کنید بهترین روش را پیدا کرده و بر روی آن تمرین کنید تا به نتیجه مطلوب برسید.

موزان معمولاً حین مطالعه گروهی نکات کلیدی را یاد می‌گیرند و از اشکالات آگاه می‌شو

توصیه های مهم عملکرد بهتر در امتحان های تستی و تشریحی

توصیه های مهم عملکرد بهتر در امتحان های تستی و تشریحی امتحان معیار ارزشیابی دانسته‌ها و تواناییهای شماست و شما می‌‌توانید از آن بعنوان ابزاری برای ارزیابی مهارت های یادگیری خود استفاده کنید. اما شرایط فیزیکی و ذهنی وجود دارد که عملکرد شما در حین امتحان را تحت تأثیر قرار می‌‌دهد. بنابراین لازم است پاره ای نکات را هنگام امتحان رعایت کنید.

امتحان معیار ارزشیابی دانسته‌ها و تواناییهای شماست و شما می‌‌توانید از آن بعنوان ابزاری برای ارزیابی مهارت های یادگیری خود استفاده کنید. اما شرایط فیزیکی و ذهنی وجود دارد که عملکرد شما در حین امتحان را تحت تأثیر قرار می‌‌دهد. بنابراین لازم است پاره ای نکات را هنگام امتحان رعایت کنید.

برای عملکرد بهتر در امتحان توصیه های زیر را بکار بندید:

با آمادگی کامل و به موقع در سر جلسه امتحان حاضر شوید. وسایل مورد نیاز مثل مداد، خودکار، ماشین حساب، لغت نامه و ساعت را به همراه داشته باشید. با این کار همه چیز در دسترس شما خواهد بود و نیازی به قرض گرفتن وسایل دیگران پیدا نخواهید کرد.

با اطمینان خاطر و آرامش کامل در امتحان شرکت کنید. مثبت اندیشی کنید. همواره این جملات را در ذهن خود تکرار کنید: ” من برای امتحان کاملا آماده ام و به خوبی از عهده آن برمی آیم. ” نگرانی را از خود دور کنید. هر گاه احساس نگرانی کردید، چند نفس عمیق بکشید تا آرام شوید. قبل از امتحان با دوستانتان راجع به اضطراب و دلشوره صحبت نکنید. بهتر است بدانید که نگرانی همچون یک بیماری مسری قابل سرایت به دیگران است.

آرام ولی هوشیار باشید. اگر حق انتخاب دارید، مکان مناسبی را برای نشستن انتخاب کنید. نیمکتی را انتخاب کنید که بر روی آن فضای کافی برای کار داشته باشید. به پشتی نیمکت تکیه دهید و راحت باشید.

در ابتدا نگاهی گذرا به سؤالات بیندازید. حدودا ۱۰% از وقت خود را برای این کار صرف کنید. کلمات کلیدی ( در سؤالات ) را مشخص کنید و برای پاسخ دادن به سؤالات زمانبندی کنید. در حالیکه سؤالات را می‌‌خوانید، نکاتی که به ذهنتان می‌‌رسد و می‌‌توانید مفید باشد را در کنار آنها یادداشت کنید.

برای پاسخگویی به سؤالات از یک برنامه منظم پیروی کنید. ابتدا به سؤالات ساده تر پاسخ دهید و بعد به آنها که نمره بیشتری دارند. سپس به ترتیب به سوالاتی پاسخ دهید که:

– مشکل تر هستند.

– جواب دادن به آنها وقت بیشتری می‌‌گیرد.

– نمره کمتری دارند.

در امتحانات تستی برای انتخاب پاسخ درست دقت کنید.

– ابتدا پاسخهایی را که می‌‌دانید اشتباه است، کنار بگذارید.

– اگر تست نمره منفی ندارد، از بین پاسخهای باقی مانده، پاسخ صحیح را انتخاب نمایید و یا حدس بزنید.

– اگر امتحان نمره منفی دارد و شما دلیل خاصی برای انتخاب پاسخ خود ندارید، حدس نزنید.

– شک نکنید، معمولا اولین گزینه ای که انتخاب می‌‌کنید، پاسخ صحیح است. پس پاسخ خود را تغییر ندهید، مگر اینکه واقعا به نتیجه قطعی رسیده باشید.

در امتحانات تشریحی، قبل از پاسخ دادن به سؤالات خوب فکر کنید.

– ابتدا نکات مهمی را که راجع به سؤالات به دهنتان می‌‌رسد، در چرک نویس یادداشت کنید.

– این نکات را به ترتیب شماره گذاری کنید.

– سپس آنها را تنظیم کرده و پاکنویس کنید.

در پاسخ به سؤالات تشریحی، به اصل موضوع بپردازید و حاشیه نروید.

– در جمله اول موضوع اصلی را بیان کنید.

– مقدمه ای برای آن بنویسید.

– سپس موضوع را با جزئیات بیشتری شرح دهید.

– به سؤال توجه کنید و فقط به آنچه از شما خواسته شده پاسخ دهید. از توضیحات غیر ضروری و مثالهای اضافی بپرهیزید.

۱۰% از وقت امتحان را برای مرور مطالب کنار بگذارید.

– برای ترک کردن جلسه امتحان عجله نکنید.

– در انتها تمام سؤالات را مرور کنید.

– مطمئن شوید که به تمام سؤالات پاسخ داده اید.

– پاسخ‌ها را یک بار دیگر بخوانید و در صورت لزوم جمله بندی، املای کلمات و … را تصحیح کنید.

وقتی نتیجه امتحان را گرفتید، آن را بررسی کنید.

– به اشکالات خود توجه کرده و سعی کنید در آن زمینه بیشتر مطالعه کنید.

– برای امتحانات آخر سال، سؤالات امتحانات کلاسی را دوره کنید تا اشتباهات گذشته را تکرار نکنید.

– بهترین روش یادگیری را که برای شما مؤثر بوده، انتخاب کنید.

– روشهایی که برای شما کارآیی لازم را نداشته، کنار بگذارید.

– سعی کنید بهترین روش را پیدا کرده و بر روی آن تمرین کنید تا به نتیجه مطلوب برسید..

منبع : اثرات روان شناسی رنگ ها ، احمد علامه فلسفی

مطالب مرتبط
رفتن به ابتدای صفحه