ضرورت شکل‌گیری دانش بومی به‌منظور شناسایی نیاز سالمندان

کرمان سلامت؛ قشر سالمندان طیف متعددی از جمعیت را دربرمی‌گیرد. یک دوره زمانی مشخص (بیش از ۶۵ سال) و همچنین نیازهای زیستی، اجتماعی و روانی سالمندی می‌تواند به جمعیت سالمند تلقی شود.

وی تصریح کرد: این جمعیت از نظر جنسیت، جایگاه اجتماعی، طبقات اجتماعی، خواسته‌های روانی و زیستی نیز با هم متفاوت است. سالمندان شاغل که تحت حمایت‌های اجتماعی و همچنین پوشش بیمه بوده‌اند، می‌توانند متمایز از کهنسالان غیرشاغل باشند.

علی‌احمدی گفت: موقعیت خانوادگی و محل سکونت (شهر، روستا) نیز می‌تواند خواسته‌ها و شرایط سالمندان را تغییر دهد. به عنوان مثال، ارتباطات خانوادگی و پیوندهای اجتماعی در روستا محکم‌تر و حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی نیز بی‌شک قوی‌تر است.

این جامعه‌شناس خانواده تاکید کرد: بنابراین جمعیت سالمندان یک گروه اجتماعی منسجم را دربرنمی‌گیرد، گروه‌های سالمندی با یکدیگر متفاوت بوده و بر این اساس، نیازها و خواسته‌های این جمعیت هم باتوجه به شرایط فردی و خانوادگی متفاوت خواهد بود.

به گفته وی، سالمندان طبقه متوسط به طور معمول از حمایت‌های خانوادگی بهره‌مند می‌شوند، اما این حمایت، طی سال‌های اخیر به جهت شرایط اقتصادی کاهش یافته است.

افزایش بیکاری و تغییر بار تکفل

وی همچنین ادامه داد: در حال حاضر با تغییر شرایط اقتصادی بار تکفل (نسبت اشتغال به جمعیت) نیز در جامعه ایران تغییر کرده است، امروز جامعه در شرایط اشتغال کامل نبوده و بیکاری تشدید شده است، بنابراین حمایت‌های اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی سالمندان نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

این استاد دانشگاه افزود: به عنوان نمونه، قشر متوسط کارگر در نظام سنتی خانواده والدین را تحت پوشش قرار می‌داد، اما این حمایت امروز به دلیل ناتوانی اقتصادی رنگ باخته است.

علی‌احمدی با اشاره به هزینه‌های بهداشتی و درمان این جمعیت نیز یادآور شد: یکی از مشکلات اساسی این قشر کمبود خانه‌های سالمندان در کشور است. این مراکز نگهداری و همچنین حمایت‌های اجتماعی در جامعه متناسب با افزایش تعداد سالمندان رشد نیافته است.

وی افزود: سهم این جمعیت از بودجه عمومی نیز باید متناسب با نیازهای زیستی افزایش یابد و فرهنگ استفاده از مراکز نگهداری سالمندان که به جهت تبلیغات منفی نهادینه نشده است، اصلاح و به عنوان یک نیاز غیرقابل انکار پذیرفته شود.  

این جامعه‌شناس تاکید کرد: باید در خصوص این جمعیت مطالعه شده و یک دانش بومی برای شناسایی نیازهای روانی و اجتماعی و زیستی این قشر شکل بگیرد. به عنوان مثال، خشونت علیه سالمندان و راهکارهای جلوگیری از این خشونت مستلزم پژوهش است.

وی افزود: به عنوان مثال، نتایج یک بررسی در هند نشان می‌دهد، یکی از مشکلات اصلی قشر سالخورده در این کشور استاندارد نبودن سرویس‌های بهداشتی است. سالمندان به ویژه زنان در دوران کهولت دچار پوکی استخوان شده و بنابراین در سرویس‌های غیراستاندارد دچار سانحه، شکستگی لگن و صدمت جبران‌ناپذیری می‌شوند که هزینه‌های بهداشت ودرمان خانواده و همچنین دولت را افزایش می‌دهند.

علی‌احمدی تصریح کرد: بنابراین با مطالعه و شناخت مسائل و مشکلات، نیازها و خواسته‌های سالمندان باید تحمیل هزینه‌ بر بهداشت و درمان کشور را کاهش داده و سلامت جسمانی – روانی و کیفیت زندگی این جمعیت را هم ارتقا بخشید.  

اول اکتبر (مصادف با نهم مهرماه ۱۴۰۰) به عنوان روز جهانی سالمندان با هدف احترام به سالخوردگان، تکریم و منزلت مقام سالمندی و شناخت نیازها و احتیاجات این جمعیت، به پیشنهاد سازمان بهزیستی کشور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، در تقویم رسمی کشور به ثبت رسیده است.

ایرنا